Zgodnie z art. 15 i 16 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym w gminie. Kadencja rady gminy trwa 5 lata, licząc od dnia wyboru. W skład Rady Gminy Osjaków wchodzi 15 radnych.

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy:

  1. uchwalanie statutu gminy
  2. ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie sprawozdań z jego działalności
  3. powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu – na wniosek wójta
  4. uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułu
  5. rozpatrywanie raportu o stanie gminy oraz podejmowanie ustawy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia wotum zaufania z tego tytułu
  6. uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
  7. uchwalanie programów gospodarczych,
  8. przyjmowanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach prowadzenia polityki rozwoju,
  9. ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te jednostki,
  10. podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach,
  11. podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących:

    1. zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwałą rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,
    2. emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,
    3. zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
    4. ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez wójta w roku budżetowym,
    5. zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy,
    6. tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania z nich,
    7. określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta,
    8. tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
    9. ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku budżetowym,
  12. określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
  13. podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a ustawy o samorządzie gminnym (tj. zadań z zakresu administracji rządowej - na podstawie porozumienia z organami tej administracji oraz zadań z zakresu właściwości powiatu i z zakresu właściwości województwa - na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego),
  14. podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
  15. podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych,
  16. podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy o drogach publicznych, a także wznoszenia pomników,
  17. nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
  18. podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
  19. stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy, w tym celu powołuje komisję rewizyjną.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących. Statut Gminy Osjaków stanowi, że Rada Gminy Osjaków wybiera jednego wiceprzewodniczącego Rady. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad.

Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał.